Bractwo Kapłańskie Świętego Piusa X
18. Kiedy papież jest nieomylny?
Papież jest nieomylny, kiedy przemawia ex cathedra, tzn. kiedy jako najwyższy nauczyciel narodów podnosi jakąś prawdę do obowiązującego wszystkich wiernych dogmatu. W tych przypadkach zapewniana jest papieżowi asystencja Ducha Świętego, tak iż nie może się on mylić. Ponadto teologowie przypisują papieżowi nieomylność jeszcze w niektórych przypadkach, np. przy kanonizacji, przy ustanawianiu powszechnych praw Kościoła albo jeśli powtarza on naukę głoszoną przez wszystkich swych poprzedników.
Sobór Watykański I naucza:
Kiedy biskup Rzymu przemawia ex cathedra, to znaczy jeśli wykonując swój urząd pasterza i nauczyciela wszystkich chrześcijan mocą swego najwyższego apostolskiego autorytetu rozstrzyga, że dana nauka w dziedzinie wiary lub moralności ma być przestrzegana przez cały Kościół, wtedy posiada on za pomocą obiecanej mu w osobie św. Piotra Bożej asystencji ową nieomylność, w którą Boski Zbawca chciał wyposażyć Kościół przy definiowaniu nauki wiary i moralności15.
Nieomylność papieska stoi w służbie zachowania wiary, która – jak widzieliśmy – jest przecież niezmienna i do zbawienia konieczna. Ten sam sobór podkreśla to w innym miejscu:
Następcom Piotra został obiecany Duch Święty nie po to, aby oni przez Jego objawienie głosili jakąś nową naukę, ale aby z Jego asystencją święcie zachowywali i wiernie objaśniali przekazane przez Apostołów Objawienie, względnie spuściznę wiary16.
Takie ogłoszenie dogmatu nie zdarza się zbyt często i wielu papieży z tej władzy w ogóle nie skorzystało. W naszym stuleciu ogłoszono tylko jeden dogmat, mianowicie dogmat o cielesnym Wniebowzięciu Najświętszej Maryi Panny. Został on ogłoszony przez Piusa XII 1 listopada 1950 r.