12. Czy wiara może się zmienić?

Według nauki modernistów wiara może się zmienić. Skoro dogmaty są tylko wyrazem wewnętrznego uczucia wiary i religijnej potrzeby, to muszą zostać na nowo sformułowane i dostosowane, jeżeli zmienią się owe religijne uczucia i potrzeby.

Jeśli natomiast dogmaty nieomylnie oddają prawdy wiary – jak naucza Kościół – to jest jasne, że nie mogą zostać zmienione, gdyż co wczoraj było prawdą, nie może dzisiaj być fałszem – i odwrotnie. Jak niezmienna jest prawda, tak niezmienna jest wiara. Dlatego św. Paweł pisze: „Ale choćbyśmy my, albo anioł z nieba głosił wam ponad to, cośmy wam głosili niech będzie przeklęty!” (Gal 1, 8). „Iesus Christus heri et hodie, ipse et in saecula – Jezus Chrystus wczoraj i dziś, ten sam i na wieki” (Hebr 13, 8).

Rozwój w nauce wiary jest możliwy tylko w tym sensie, że prawdy wiary są coraz lepiej pojmowane i objaśniane. Taki rozwój przepowiedział Kościołowi Chrystus w słowach: „A Pocieszyciel Duch Święty, którego Ojciec pośle w imię moje, on was wszystkiego nauczy, i przypomni wam wszystko, cokolwiek wam powiedziałem” (J 14, 26). Duch Święty nie naucza żadnych nowych prawd, ale wprowadza Kościół coraz głębiej w prawdę przyniesioną przez Chrystusa. Prawdy wiary, które w pewnym okresie odgrywały w życiu Kościoła nieznaczną rolę, mogą dlatego w innym okresie wysunąć się na pierwszy plan. Dyskusje z błędnowiercami zmuszały Kościół do dokładniejszego i jaśniejszego przedstawiania prawd wiary. Nigdy jednak w tym rozwoju nie mogą mieć miejsca sprzeczności. Co raz zostało ogłoszone dogmatem, nie może później stać się nieważne i nieprawdziwe. Podobnie Kościół nie wynajduje nowych prawd, kiedy ogłasza dogmaty, ale je objaśnia i podkreśla w nowy sposób to, w co w gruncie rzeczy już wierzono.

Nauczanie wiary, które objawił nam Bóg, nie zostało mianowicie przedłożone do doskonalenia ludzkim umysłom jako jakiś filozoficzny wymysł, ale jako Boska spuścizna powierzone Oblubienicy Chrystusa, aby ona je chroniła i nieomylnie objaśniała. Dlatego należy zawsze zachować to znaczenie świętych prawd wiary, jakie święta Matka Kościół raz objaśniła i nie wolno nigdy od tego znaczenia odstępować pod pozorem i w imię lepszego zrozumienia. Tak niech rośnie i rozwija się bogato w ciągu wieków poznanie, wiedza i mądrość zarówno w każdym, jak i we wszystkich, zarówno u poszczególnych ludzi, jak i w całym Kościele – ale jedynie w im właściwy sposób: mianowicie w tej samej nauce, tym samym znaczeniu i tym samym sformułowaniu13.

Przypisy

13. ↑Sobór Watykański I, DH 3020. Sobór cytuje tutaj św. Wincentego z Lerynu Commonitorium primum 23, 3; PL 50, 668A.