31. Czy Vaticanum II jako źródło Magisterium zwyczajnego nie jest nieomylne?

Czasem spotyka się twierdzenie, że Vaticanum II jest nieomylne, chociaż było tylko soborem duszpasterskim. Nawet jeśli nie wydało żadnych aktów nadzwyczajnego Magisterium, to cechuje go rzekomo – jako źródło zwyczajnego Magisterium – nieomylność, skoro na Soborze byli obecni prawie wszyscy biskupi świata. Poza tym ekumenizm i wolność religijna są dzisiaj jednomyślnie głoszone przez biskupów całego świata, co byłoby jakoby także wykonywaniem Magisterium zwyczajnego.

Jednakże w tej argumentacji zapomina się, że do nieomylności, nawet jeśli chodzi o Magisterium zwyczajne, konieczna jest nie tylko ciągłość w przestrzeni, ale także w czasie. Nauczanie, które przez długi czas wszędzie w Kościele uważane było za przeciwne wierze i antykościelne, nie może w ten sposób nagle stać się normą wiary, nawet jeśli prawie wszyscy biskupi są jego zwolennikami. Tak jest w przypadku wolności religijnej i ekumenizmu. Te doktryny zawsze były Kościołowi całkowicie obce i przez ostatnie dwieście lat były co rusz potępiane. Z większą słusznością można zatem stwierdzić, że potępienia wolności religijnej i ekumenizmu są – jako Magisterium zwyczajne – nieomylne.

To, że Vaticanum II nie należy się nieomylność, podkreślił w 1988 r. wyraźnie kardynał Ratzinger. Powiedział on:

Wiele czynów stwarza wrażenie, jakoby po Vaticanum II wszystko było inaczej, a to, co było wcześniej nie obowiązywało (...) albo miało ważność tylko w świetle Vaticanum II. (...) Prawdą jest, że Sobór sam nie ogłosił żadnego dogmatu i pragnął się wyrażać w niższej randze jako czysty sobór duszpasterski, pomimo to wielu interpretuje go tak, jakby był prawie superdogmatem zabierającym ważność wszystkiemu innemu54.

To jest właśnie nieuczciwa gra, w którą grano przy pomocy Vaticanum II. Podczas Soboru podkreślano jego czysto duszpasterski charakter, aby nie musieć wypowiadać się precyzyjnie w kwestiach teologicznych, a po Soborze wysuwa się go na pierwszy plan, tak jakby był jedynym soborem w historii Kościoła, posiadającym rzeczywiste znaczenie. Istotnie, w oficjalnych i nieoficjalnych oświadczeniach cytuje się dzisiaj prawie zawsze tylko Sobór Watykański II i posoborowych papieży, natomiast wcześniejszym soborom i oświadczeniom papieży pozwala się ulec zapomnieniu.

Przypisy

54. ↑Nach den tieferen Ursachen fragen. Z przemówienia kardynała Ratzingera do biskupów chilijskich. W: „Der Fels” 1988/12, s. 343.